Podstawą w projektowaniu i budowie linii kolejowych w Królestwie Polskim była lokalizacja ważnych obiektów strategicznych. Polityka prowadzona przez Cesarstwo Rosyjskie, przyczyniła się do przekształcenia Królestwa Kongresowego w obszar obronny przed zachodnimi państwami Europy. Ważną rolę w „militaryzacji” ziem polskich w czasie zaborów odegrał transport kolejowy, który mimo swojego pierwotnego strategicznego przeznaczenia, znacząco wpłynął na rozwój ekonomiczny i proces urbanizacji niektórych miast oraz osad.